در دنیای پر خطری که ما در آن زندگی میکنیم هر لحظه ممکن است حوادث طبیعی مانند آتش سوزی، جان و مال و خانواده هایمان را به خطر بی اندازد. بنابراین انجام اقدامات پیشگیرانه میتواند در بسیاری از موارد خسارات ناشی از یک حادثه را به حداقل یا حتی به صفر برساند. که بکارگیری سیستم اعلام حریق در ساختمان ها و محیط های کاری میتواند یکی از این اقدامات باشد. تا از بروز حریق به صورت گسترده جلوگیری نماید. در این مقاله با ما همراه باشید تا به صورت جامع و کامل سیستم اعلام حریق را بررسی کنیم.
سیستم اعلام حریق
در قرن های گذشته که علم پیشرفت چشمگیری نداشت، همواره ارسال پیام و هشدار از شخصی به شخص دیگر بسیار مشکل و سخت بود. از این رو با روش هایی سعی میکردند که سرعت ارسال هشدار ها را به حداقل برسانند. به عنوان مثال در گذشته هنگام آتش سوزی روحانیون کلیساها با استفاده از ناقوس به مردم هشدار میدادند که در محلی آتش سوزی رخ داده. اما این روش دقیق نبود و نمیتوانست مشخص کند حریق دقیقا کجا اتفاق افتاده.
با پیشرفت علم و با اختراع تلگراف، اعلام حریق و در کل ارسال هشدار راحت تر وسریع تر شد. در سال 1847 میلادی، نیویورک اولین شهری بود که با راه اندازی خط تلگراف توانست نخستین سیستم اعلام حریق را در جهان راه اندازی کند. پس از پیشرفت علم در زمینه های ارسال و دریافت پیام سیستم های اعلام حریق به صورتی که امروزه میبینیم ساخته شدند.
بیشتر بخوانید: استخدام مهندس برق
1-تعریف سیستم اعلام حریق
به طور کل سیستم اعلام حریق را میتوان اینگونه تعریف کرد:
” به مجموعه ای از تجهیزات که وظیفه ی کشف و ارسال هشدار به دیگران در مکان هایی که آتش سوزی رخ داده را بر عهده دارند. “
این سیستم در واقع از تجهیزاتی تشکیل شده است که از سیگنالینگ بصری و صوتی برای هشدار دادن به دیگران در رابطه با احتمال آتش سوزی، نشر دود یا مونوکسید کربن در منطقه تحت پوشش استفاده میکند.
سیگنال هشدار، یا آژیر / زنگ با صدای بلند و یا چراغ چشمک زن و یا ترکیبی از این دو است. البته برخی از سیستم ها علاوه بر این هشدار ها، اعلان های اضافی مانند ارسال پیام صوتی یا برقراری تماس را استفاده میکنند.
شاید جالب باشد که بدانید سیستم اعلام حریق با سیستم اعلان حریق تفاوت دارد و هر کدام وظیفه مربوط به خود را دارد.
سیستم اعلان حریق سیستمی است که آتش را آشکار میکند و سیستم اعلام حریق سیستمی است که شما را از وقوع آتش آگاه میکند. حال اگر بخواهیم بیشتر وارد جزئیات شویم وسایلی مانند دتکتور دود یا دتکتور حرارتی سیستم هایی هستند که به آنها سیستم اعلان حریق گفته میشود. و وسایلی مانند آژیر و نور های چشمک زن یا فلاشرها، که دیگران را از وقوع آتش مطلع میسازد را سیستم اعلام حریق میگویند.
2- دسته بندی سیستم اعلام حریق
به طور کلی سیستم های اطفاء حریق به دو دسته تقسیم میشوند. دسته ی اول به صورت دستی فعال میشدند. به این صورت که در صورت مشاهده آتش توسط شخصی باید دکمه مربوط به سیستم را فشار داده میشد تا فعال شود و با پخش آژیر دیگران را هشیار کند. یکی از معایب بزرگ این سیستم این است تا زمانی که فردی در محل حادثه نباشد نمیتوان سیستم اعلام را فعال کرد.
اما سیستم اعلام اتوماتیک دارای حسگر ها و سنسور هایی است که به صورت اتوماتیک حریق را شناسایی میکند و به صورت خودکار فعال میشود و به ایستگاه های آتش نشانی محل دقیق حادثه را گزارش میدهد.
بیشتر بخوانید: استخدام مهندس برق با پروانه اشتغال
3- انواع سیستم اعلام حریق اتوماتیک
- سیستم اعلام حریق اتوماتیک معمولی : در این سیستم منطقه های متفاوتی در ساختمان تعریف میشود. که در هر نقطه از ساختمان بر اساس نوع کاربری و نیاز آن منطقه تعدادی دتکتور، شستی و آژیر نصب میشود که همه ی آنها به سیستم اعلام حریق وصل میشوند. به محض شروع آتش سوزی ابتدا زنگ هشدار همان منطقه فعال میشود. و در صورت تداوم دریافت سیگنال، سیستم اعلام حریق کل ساختمان نیز فعال میشود.
- سیستم اعلام حریق اتوماتیک آدرس پذیر : در این نوع سیستم ابتدا تمام عناصر بکار گرفته شده در سیستم اعلام، توسط یک کد یکتا مشخص میشوند. سپس کنترل پنل، مکان یا محل وقوع حریق را بر حسب همان کد یکتا شناسایی میکند. به این ترتیب مکانی که حریق در آن آغاز شده است شناسایی میشود. این سیستم از کیفیت فنی بالاتری به نسبت سیستم معمولی آن دارد.
4- سیستم های اعلام حریق بی سیم
این سیستم جایگزین بسیار خوب سیستم های سنتی سیمی سیستم های اعلام حریق است. سامانه اعلام حریق بی سیم یک سیستم کاملا هوشمند شناسایی آتش بدون نیاز به کابل کشی است. که از ارتباطات ایمن برای اتصال میان سنسور ها و دستگاه ها با کنترل پنل استفاده میکند.
بیشتر بخوانید: استخدام مهندس برق
5- اجزای سیستم اعلام حریق
به طور کلی اگر بخواهیم بیان کنیم یک سیستم اعلام حریق دارای تجهیزاتی از قبیل ” تجهیزات کشف و شناسایی و آشکارسازی حریق، تجهیزات اعلام هشدار به صورت بصری و صوتی، کنترل پنل مرکزی و سایر تجهیزات.
- مرکز کنترل : وظیفه ی این بخش از سیستم اعلام حریق کنترل ورودی ها و خروجی ها است.
- تجهیزات ورودی : به عنوان مثال میشود به دتکتور های دود، حرارت، گاز، شعله و غیره اشاره کرد.
- تجهیزات هشدار دهنده : مانند آژیر اعلام حریق، فلاشر و غیره.
- منبع تغذیه : وظیفه ی تامین انرژی الکتریکی سیستم را در طول دوره ی فعالیتش بر عهده دارد.
- و تجهیزات جانبی دیگر مانند انواع ماژول های ورودی و خروجی که وظیفه ی ارتباط سیستم اعلان حریق با سایر سیستم ها را بر عهده دارد.
6- ساختمان هایی که طبق قوانین به سیستم اعلام حریق نیاز دارند
حالا که با سیستم اعلام حریق کامل آشنا شدید و متوجه شدید چه کاربرد هایی دارد و از چه تجهیزاتی تشکیل میشود باید به این نکته نیز توجه کنید که این سیستم ها در کجا استفاده میشوند.
- ساختمان های تجاری که دارای 500 متر مربع زیربنا و یا بیشتر از آن هستند و دارای ورودی مشترک نیستند
- ساختمان های تجاری با ورودی مشترک و با متراژ 300 متر به بالا
- ساختمان های اداری و همچنین مسکونی با بیش از 3 طبقه
- ساختمان های مسکونی و یا ساختمان های تجاری با بیش از 5 واحد
- ساختمان هایی که از بخش های مختلف آن برای کاربری های مختلف استفاده میشود و به این صورت که باید برای هر کدام از قسمت های آن به طور مجزا سیستم اعلام حریق نصب شود
- ساختمان هایی با کاربری در بخش های مختلف خود که باید به صورت جمعی دارای این سیستم باشد
- مراکزی مانند پالایشگاه ها و پتروشیمی و کارخانه و کارگاه های تولیدی که باید مجهز به سیستم دتکتور های شعله و آدرس پذیر باشند.
بیشتر بخوانید: استخدام مهندس برق با پروانه اشتغال
سخن پایانی
در پایان باید بگوییم اولین نکته که در زمان خرید و همچنین نصب سیستم اعلام حریق باید توجه داشته باشید این است که متراژ محل مورد نظر و تعداد دتکتور ها باید تناسب داشته باشد. به عنوان مثال در یک ساختمان 100 متری با دو اتاق خواب باید 4 عدد دتکتور نصب شود.
نکته ی بعدی این است که در مکان هایی که به طور طبیعی دارای کمی بخار و یا حرارت است از نوع حساس به بخار و حرارت استفاده نکنیم. به طور مثال موتورخانه ها.
همچنین از سیستم حساس به حرارت و بخار نباید در آشپزخانه و نزدیک هود که محل خروج بخار است استفاده شود.
در زمان خرید این سیستم ها باید به استاندارد و گواهینامه ISO و تاییدیه آتش نشانی آنها دقت کرد.